Wist je dat als je je baby borstvoeding geeft, de kans dat hij ziek wordt sowieso al kleiner is? Hoewel moedermelk niet volledig kan voorkomen dat hij ziek wordt, zorgen de beschermende eigenschappen ervan er wel voor dat baby's die borstvoeding krijgen minder vaak ziek zijn,1 en sneller beter worden dan baby's die kunstvoeding krijgen.
Moedermelk bevat antibacteriële en antivirale elementen.2 Afhankelijk van hoe lang je borstvoeding geeft, verlaag je je baby's kans om een verkoudheid, griep, infecties aan oren en luchtwegen, ziekte en diarree te krijgen.1 Wetenschappers onderzoeken zelfs de mogelijkheden om met moedermelk ziekten van bindvliesontsteking tot kanker te behandelen.3,4
Moet ik mijn zieke baby borstvoeding geven?
Ja. Borstvoeding geven aan een zieke baby geeft hem een grote kans op een spoedig herstel en helpt tevens om hem gerust te stellen. Je moedermelk bevat antistoffen, witte bloedcellen, stamcellen en beschermende enzymen die infecties bestrijden en kunnen helpen bij de genezing.1,5,6 Moedermelk bevat ook een constant wisselende hoeveelheid vitaminen en voedingsstoffen, die je baby helpen om zo snel mogelijk beter te worden. En dat betekent minder ziektedagen en minder bezoekjes aan de dokter voor jullie allebei.7
"Borstvoeding biedt alles wat je baby nodig heeft als hij zich niet lekker voelt – het is zowel medicijn, voeding, vocht als geruststelling. Het is voor hem het beste op aarde", zegt Sarah Beeson, een Britse thuiszorgverpleegkundige.
Opmerkelijk genoeg verandert de samenstelling van je moedermelk als je baby ziek is. Als je blootgesteld wordt aan een bacteriële of virusinfectie, maakt je lichaam antistoffen aan om de infectie te bestrijden en die antistoffen worden via je moedermelk aan je baby doorgegeven.8 De concentraties cellen die het immuunsysteem versterken, leukocyten genaamd, nemen in je moedermelk ook snel toe als je baby ziek is.5
En omdat moedermelk makkelijk te verteren is, is het ook de ideale voeding voor baby's bij wie de maag van streek is.
"Mijn dochter kreeg het norovirus toen ze 12 maanden oud was, en moedermelk was het enige wat ze binnen kon houden", herinnert Maya, moeder van twee, uit Spanje, zich. We hadden de borstvoeding op natuurlijke wijze afgebouwd tot één keer per dag, rond bedtijd, maar het vraag-en-aanbodeffect van het opnieuw meer borstvoeding geven was verbazingwekkend. Binnen 48 uur was mijn melkproductie weer normaal! Het behoedde mijn kleine meid voor het infuus."
Houd er rekening mee dat je wellicht de manier waarop je borstvoeding geeft aan moet passen wanneer je baby ziek is. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat een baby met een verkoudheid vaker gevoed wil worden, maar gedurende kortere perioden, als troost maar ook omdat een verstopte neus het moeilijker kan maken om langer aan de borst te liggen. Als je baby een verstopte neus heeft kan hij het fijner vinden om rechtop gevoed te worden, dus kun je eventueel met verschillende borstvoedingshoudingen experimenteren.
Wat als mijn baby te ziek lijkt om borstvoeding te krijgen?
Soms als een baby erg ziek is, heeft hij geen eetlust of energie om aan de borst te drinken. Als je problemen hebt bij het borstvoeding geven, neem dan contact op met een professionele zorgverlener, een lactatiekundige of borstvoedingsspecialist voor advies en om te voorkomen dat je baby uitgedroogd raakt.
Zij kunnen je adviseren om wat melk af te kolven om je baby te voeden met een spuit, kopje of andere methode die naar jouw ervaring van je baby de minste inspanning vraagt bij het drinken. Afkolven op het moment waarop je normaal gezien zou voeden, houdt je melkproductie ook stabiel.
Win altijd snel medisch advies in, als je je zorgen maakt over je baby's gezondheid of melkinname.
Kan ik nog steeds borstvoeding geven als ik ziek ben?
Het kan het laatste zijn waar je zin in hebt, maar het is het beste als je borstvoeding blijft geven bij bijna alle vaak voorkomende ziekten. Blijf zoals gewoonlijk borstvoeding geven als je over moet geven of een verkoudheid, griep, koorts, diarree en overgeven of mastitis hebt. Je baby zal niet besmet raken via de moedermelk - sterker nog, de moedermelk zal antistoffen bevatten die het risico verlagen dat hij hetzelfde virus krijgt.
"Het is niet alleen veilig, maar het is zelfs een goed idee om borstvoeding te geven als je ziek bent. Je baby is eigenlijk degene die de minste kans loopt om jouw buikpijn of verkoudheid te krijgen, omdat hij al nauw contact met je heeft gehad en via de moedermelk een dagelijkse dosis beschermende antistoffen binnenkrijgt", zegt Sarah Beeson.
Ziek zijn en borstvoeding blijven geven kan echter wel extreem vermoeiend zijn. Je moet voor jezelf zorgen, zodat je voor je baby kunt zorgen. Houd je vochtgehalte op peil, eet wanneer je kunt en onthoud dat je lichaam extra rust nodig heeft. Reserveer een plaats op je bank en maak het jezelf met je baby gemakkelijk voor een paar dagen. Vraag familie en vrienden om indien mogelijk te helpen met het zorgen voor je baby, zodat jij je kunt concentreren op je herstel.
"Maak je geen zorgen om je melkproductie - je zult melk blijven aanmaken. Maar stop niet abrupt met het geven van borstvoeding, omdat je dan de kans loopt om mastitis te krijgen", voegt Sarah eraan toe.
Goede hygiëne is belangrijk om de kans dat de ziekte zich verspreidt tot een minimum te beperken. Was je handen voordat en nadat je je baby hebt gevoed, eten hebt bereid en gegeten, naar het toilet bent geweest of luiers hebt verwisseld. Hoest en nies in een zakdoek of in de holte van je elleboog (niet in je handen) als je geen zakdoek bij je hebt en was of desinfecteer altijd je handen na het hoesten, niezen en het snuiten van je neus.
Is het oké om medicijnen te slikken terwijl je borstvoeding geeft?
Je kunt paracetamol, ibuprofen en sommige antibiotica slikken terwijl je borstvoeding geeft,9,10 zolang je het maar bespreekt met een professionele zorgverlener en de doseringsinstructies volgt. Onthoud dat ibuprofen contra-indicaties heeft voor astmatische moeders.
Voorheen kregen moeders het advies om aspirine te vermijden, maar recent onderzoek wees uit dat lage doses waarschijnlijk veilig zijn als je borstvoeding geeft.11 Hoge doses zijn echter bij baby's in verband gebracht met een zeldzame, maar ernstige aandoening die het syndroom van Reye wordt genoemd,12 dus is het het beste om het gebruik van aspirine met je professionele zorgverlener te bespreken.
Sterkere voorgeschreven pijnstillers, zoals codeïne en tramadol worden afgeraden.10 Omdat richtlijnen en aanbevelingen constant worden bijgewerkt, kan je professionele zorgverlener of apotheker je meer informatie geven over specifieke medicijnen als je je zorgen maakt.
Sommige verkoudheids-, griep- en hoestmedicijnen bevatten decongestia of expectorantia en deze kunnen je melkproductie verminderen. Vermijd de geneesmiddelen die fenylefrine, fenylpropanolamine of guaifenesine in hun ingrediëntenlijst hebben staan.9 Medicijnen die slaperigheid veroorzaken, kun je ook beter vermijden als je borstvoeding geeft.
"Kijk op de verpakking en neem bij twijfel contact op met een professionele zorgverlener", adviseert Sarah. "En als je baby te vroeg geboren is, een te laag geboortegewicht had of een aandoening heeft, moet je als je borstvoeding geeft navraag doen vóór het nemen van welk medicijn dan ook - zelfs paracetamol.
Ongeacht of je naar een arts of apotheek gaat, om welke reden dan ook, maak altijd duidelijk dat je borstvoeding geeft en vraag om de beste optie", voegt ze eraan toe.
Wat als je langdurig medicijnen slikt?
Als je langdurig medicijnen slikt voor diabetes, astma, depressie of een andere chronische aandoening, kunnen de voordelen van het geven van borstvoeding zwaarder wegen dan de risico's. "Met uitzondering van een paar zeldzame aandoeningen is borstvoeding geven vaak bij bijna iedere ziekte mogelijk", zegt Sarah "Je zult je gebruikelijke medicijnen kennen en je moet tijdens de zwangerschap de gelegenheid hebben om ze met je arts of specialist te bespreken. Er zijn voor alle professionele zorgverleners richtlijnen beschikbaar voor de veiligheid van verschillende medicijnen." In ieder geval zou je dit onderwerp met je arts of professionele zorgverlener moeten bespreken.
"Ik had een hoge dosis medicijnen voorgeschreven gekregen vanwege mijn epilepsie, maar kon nog steeds borstvoeding geven", zegt Nicola, moeder van één, uit het Verenigd Koninkrijk. "Ik werd in de gaten gehouden door mijn neuroloog om zo een balans te creëren tussen veiligheid voor mijn zoon en het laag houden van de kans op een aanval. Aanvallen kunnen door een gebrek aan slaap worden veroorzaakt en ik voedde dag en nacht, maar ik zorgde goed voor mezelf en mijn man voor mij. Het was een positieve ervaring."
Wat als ik naar het ziekenhuis moet?
Ongeacht of je een geplande- of spoedbehandeling nodig hebt, zijn er altijd manieren om ervoor te zorgen dat je baby de voordelen van moedermelk kan blijven krijgen en dat je verder kunt gaan met borstvoeding geven zodra je uit het ziekenhuis ontslagen bent.
"Kolf je moedermelk af en vries het in, zodat een zorgverlener je baby ermee kan voeden. Oefen dat ruim op tijd en zorg ervoor dat je je zorgprofessionals vertelt dat je borstvoeding geeft wanneer je je afspraak maakt en opnieuw wanneer je opgenomen wordt", stelt Sarah voor.
"Als je baby nog klein is, kan het zijn dat je hem of haar met je mee mag nemen. Vraag ook of er een lactatiekundige of borstvoedingsspecialist in het ziekenhuis is die je kunt spreken, zij kunnen in het ziekenhuis je belangen behartigen, vooral als je op een gewone afdeling ligt. Als het een noodgeval is, moet je ervoor zorgen dat de zorgverleners weten dat je een baby hebt – het is niet iets waar ze uit zichzelf aan zullen denken."
Als je een operatie onder plaatselijke of algehele verdoving ondergaat, betekent dit niet dat je moet stoppen met borstvoeding geven, of dat je je moedermelk moet afkolven en weggooien. Tegen de tijd dat je je na een operatie goed genoeg voelt om je baby vast te houden, zal het gehalte verdovende middelen in je moedermelk minimaal zijn en is het bijna altijd veilig om borstvoeding te geven.10 Je moet echter in ieder van deze gevallen advies inwinnen bij een professionele zorgverlener, lactatiekundige of borstvoedingsspecialist.
Zijn er gevallen waarin ik geen borstvoeding mag geven?
Er zijn een paar situaties waarin het het veiligst is om tijdelijk te stoppen met borstvoeding geven en je melk af te kolven en weg te gooien om je melkproductie in stand te houden, totdat je behandeling is beëindigd. Dat zijn bijvoorbeeld het ondergaan van bestralingen of chemotherapie tegen kanker, herpesblaasjes op je borst of bij infecties zoals tuberculose, mazelen of septikemie, die via je moedermelk overgebracht kunnen worden.13,14 Win bij een deskundige medisch advies in over je aandoening en of je wel of niet door kunt gaan met borstvoeding geven.
